بررسی آثار حذف یارانه انرژی بر رفاه خانوارهای شهری ایران

یارانه ها با تأثیر بر هزینه و قیمت کالاها و خدمات، مجموعه تغییرات پیچیده و گسترده ای در اقتصاد به وجود می آورند از آنجا که گروه حامل های انرژی به عنوان یکی از اصلی ترین گروه، کالاهای مشمول یارانه می باشد بنابراین لازم است تا اقدامات سیاستی در این حوزه مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. در این راستا سوالی که تحقیق پیش رو به آن پاسخ داده، عبارت است از: آیا تغییرات رفاهی ناشی از افزایش قیمت حامل های انرژی در دهک های پایین درآمدی بیشتر است؟ از این رو در مقاله حاضر به منظور ارزیابی تغییر رفاه مصرف کنندگان و برآورد تقاضای حامل های انرژی در بخش خانگی برای 3 حامل انرژی؛ برق، گاز طبیعی و بنزین از سیستم تقاضای تقریباً ایده آل (aids) و شاخص رفاهی تغییرات جبرانی (cv) استفاده شده است همچنین به منظور دستیابی به اهداف مذکور از رگرسیون به ظاهر نامرتبط (sur) با استفاده از داده های هزینه ای، طرح هزینه و درآمد خانوارهای شهری ایران طی سال های 1391-1383 در دهک های مختلف هزینه ای بهره گرفته ایم. نتایج برآورد شاخص رفاهی نشان می دهد که نسبت زیان های تحمیل شده ی حاصل از افزایش قیمت حامل های انرژی به مخارج کل، برای خانوارهای دهک پایین درآمدی بیشتر از خانوارهای دهک های بالای درآمدی است (دهک اول 57/1 درصد و دهک دهم 52/0 درصد) و این نشان می دهد اگرچه ازنظر عددی خانوارهای ثروتمند مبلغ بیشتری درآمد از دست می دهند ولی درآمدی که خانوارهای دهک پایین از دست می دهند سهم بیشتری از درآمد این خانوارها بوده و درنتیجه فشار بیشتری به آن ها وارد می شود و در حقیقت رفاه بیشتری نسبت به خانوارهای دهک های درآمدی بالا از دست می دهند. درواقع کاهش رفاهی ناشی از افزایش قیمت حامل های انرژی طبق معیار (cv) در دهک های پایین هزینه ای، بزرگ تر از دهک های بالایی می باشد